อ่างเก็บน้ำบางพระ: แหล่งน้ำสำคัญของภาคตะวันออก
ความสำคัญของอ่างเก็บน้ำบางพระ
อ่างเก็บน้ำบางพระ เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ใน จังหวัดฉะเชิงเทรา มีความจุประมาณ 1,390 ล้านลูกบาศก์เมตร ถือเป็นแหล่งน้ำดิบที่สำคัญสำหรับประชาชนในพื้นที่ภาคตะวันออก โดยเฉพาะในจังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง
อ่างเก็บน้ำบางพระมีบทบาทสำคัญในการ:
-
การประปาส่วนภูมิภาค: จ่ายน้ำประปาให้กับประชาชนในพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง
-
การเกษตรกรรม: ให้บริการน้ำเพื่อการเกษตรแก่พื้นที่เพาะปลูกกว่า 1 ล้านไร่ในจังหวัดฉะเชิงเทราและพื้นที่ใกล้เคียง
-
การอุตสาหกรรม: จัดหาน้ำสำหรับอุตสาหกรรมต่างๆ ในนิคมอุตสาหกรรมต่างๆ ในพื้นที่ภาคตะวันออก
-
การท่องเที่ยว: เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยม มีกิจกรรมต่างๆ เช่น พายเรือ ตกปลา ชมธรรมชาติ
สถานที่ตั้งและลักษณะทางภูมิศาสตร์
อ่างเก็บน้ำบางพระตั้งอยู่ที่ ตำบลบางพระ อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา มีพื้นที่เก็บน้ำประมาณ 27 ตารางกิโลเมตร โดยก่อสร้างขึ้นบนพื้นที่ลุ่มน้ำบางปะกง มีความยาวประมาณ 15 กิโลเมตร และกว้างประมาณ 5 กิโลเมตร
ลักษณะทางภูมิศาสตร์ของพื้นที่บริเวณอ่างเก็บน้ำบางพระเป็นพื้นที่ราบลุ่มและมีเนินเขาเตี้ยๆ รายล้อม โดยมีแม่น้ำบางปะกงไหลผ่านบริเวณตอนเหนือของอ่างเก็บน้ำ
ประวัติการก่อสร้าง
การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำบางพระแบ่งออกเป็น 2 ระยะ ดังนี้:
ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2525-2530): ก่อสร้างเขื่อนดินหลักความยาว 2,800 เมตร และสร้างอาคารระบายน้ำแบบคอนกรีตเสริมเหล็กความยาว 490 เมตร
ระยะที่ 2 (พ.ศ. 2537-2541): ขยายความจุอ่างเก็บน้ำโดยการก่อสร้างเขื่อนดินด้านซ้ายความยาว 1,100 เมตร และเขื่อนดินด้านขวาความยาว 1,200 เมตร
หลังจากการก่อสร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2541 อ่างเก็บน้ำบางพระได้กลายเป็นแหล่งน้ำดิบที่สำคัญสำหรับประชาชนในพื้นที่ภาคตะวันออกมาจนถึงปัจจุบัน
การจัดการและการดูแลรักษา
การจัดการและการดูแลรักษาอ่างเก็บน้ำบางพระอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของ กรมชลประทาน โดยมีการดำเนินการต่างๆ ดังนี้:
-
การควบคุมปริมาณน้ำ: ควบคุมปริมาณน้ำในอ่างเก็บน้ำให้เหมาะสมกับความต้องการใช้ในแต่ละช่วงเวลา
-
การจัดสรรน้ำ: จัดสรรน้ำให้กับผู้ใช้น้ำต่างๆ ตามแผนที่กำหนดไว้
-
การบำรุงรักษา: บำรุงรักษาตัวเขื่อน อาคารระบายน้ำ และระบบส่งน้ำให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
-
การป้องกันและควบคุมคุณภาพน้ำ: ป้องกันและควบคุมคุณภาพน้ำในอ่างเก็บน้ำให้ได้มาตรฐานตามที่กำหนด
ประโยชน์จากอ่างเก็บน้ำบางพระ
อ่างเก็บน้ำบางพระสร้างประโยชน์ให้แก่ประชาชนในพื้นที่ภาคตะวันออกมากมาย ดังนี้:
ด้านเศรษฐกิจ:
- ช่วยเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรในพื้นที่
- สร้างโอกาสทางธุรกิจและการลงทุนในพื้นที่
- ส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมในนิคมอุตสาหกรรมต่างๆ
ด้านสังคม:
- จัดหาน้ำประปาที่สะอาดและปลอดภัยให้กับประชาชน
- สร้างแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำและแหล่งอาหารสำหรับชุมชน
- เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและท่องเที่ยว
ด้านสิ่งแวดล้อม:
- ช่วยควบคุมน้ำท่วมในพื้นที่ลุ่มน้ำบางปะกง
- เป็นแหล่งดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และช่วยลดภาวะโลกร้อน
- รักษาความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่
การท่องเที่ยวและกิจกรรมนันทนาการ
อ่างเก็บน้ำบางพระเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยม โดยมีกิจกรรมต่างๆ ให้เลือกมากมาย เช่น:
-
พายเรือ: มีบริการให้เช่าเรือพายและเรือคายัคสำหรับนักท่องเที่ยว
-
ตกปลา: อ่างเก็บน้ำบางพระมีชื่อเสียงในเรื่องของการตกปลา มีปลาชุกชุมหลายชนิด
-
ชมธรรมชาติ: รอบๆ อ่างเก็บน้ำมีเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติและหอชมวิวให้นักท่องเที่ยวได้ชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม
-
ปั่นจักรยาน: มีเส้นทางจักรยานรอบๆ อ่างเก็บน้ำให้นักท่องเที่ยวได้ปั่นจักรยานเพื่อออกกำลังกายและชมวิวไปพร้อมกัน
ข้อดีและข้อเสียของอ่างเก็บน้ำบางพระ
ข้อดี:
- จัดหาน้ำดิบสำหรับประชาชนและภาคอุตสาหกรรมในพื้นที่ภาคตะวันออก
- ช่วยควบคุมน้ำท่วมในพื้นที่ลุ่มน้ำบางปะกง
- เป็นแหล่งท่องเที่ยวและกิจกรรมนันทนาการที่ได้รับความนิยม
- สร้างโอกาสทางธุรกิจและการลงทุนในพื้นที่
ข้อเสีย:
- การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำทำให้ต้องย้ายชุมชนออกจากพื้นที่ที่ถูกน้ำท่วม
- มีปัญหาเรื่องการสะสมของตะกอนในอ่างเก็บน้ำซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อความจุของอ่างเก็บน้ำ
- ปัญหาการบุกรุกพื้นที่ป่ารอบๆ อ่างเก็บน้ำเพื่อทำการเกษตรหรือที่อยู่อาศัย
ข้อควรระวังและข้อผิดพลาดที่ควรหลีกเลี่ยง
ข้อควรระวัง:
-
การว่ายน้ำในอ่างเก็บน้ำ: อ่างเก็บน้ำบางพระมีระดับน้ำที่ลึกและมีกระแสน้ำที่แรง จึงควรระมัดระวังและไม่ว่ายน้ำในบริเวณที่ไม่มีเจ้าหน้าที่คอยดูแล
-
การดื่มน้ำในอ่างเก็บน้ำ: ไม่ควรดื่มน้ำในอ่างเก็บน้ำโดยตรง เนื่องจากอาจปนเปื้อนเชื้อโรคได้
-
การทิ้งขยะในอ่างเก็บน้ำ: การทิ้งขยะในอ่างเก็บน้ำจะทำให้เกิดมลพิษและส่งผลกระทบต่อคุณภาพน้ำ
ข้อผิดพลาดที่ควรหลีกเลี่ยง:
-
การบุกรุกพื้นที่ป่ารอบๆ อ่างเก็บน้ำ: การบุกรุกพื้นที่ป่าจะทำให้เกิดปัญหาการพังทลายของดินและการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ
-
การใช้สารเคมีทางการเกษตรในพื้นที่รอบๆ อ่างเก็บน้ำ: สารเคมีทางการเกษตรอาจปนเปื้อนแหล่งน้ำในอ่างเก็บน้ำและส่งผลกระทบต่อคุณภาพน้ำ
-
การปล่อยน้ำเสียลงในอ่างเก็บน้ำ: การปล่อยน้ำเสียลงในอ่างเก็บน้ำจะทำให้เกิดมลพิษทางน้ำและส่งผลกระทบต่อผู้ใช้น้ำ
แนวทางปฏิบัติ
คำแนะนำสำหรับการใช้ประโยชน์จากอ่างเก็บน้ำบางพระอย่างยั่งยืน:
-
ใช้ประโยชน์จากน้ำอย่างประหยัด: ช