วาดกระทง : ประเพณีอันงดงามแห่งสายน้ำและแสงไฟ

วาดกระทง เป็นประเพณีอันงดงามที่สืบทอดมายาวนานในประเทศไทย โดยมีจุดมุ่งหมายหลักเพื่อขอบคุณพระแม่คงคาที่หล่อเลี้ยงชีวิตของมนุษย์และสรรพสิ่ง

ประเพณีนี้มักจะจัดขึ้นในช่วงเวลาของวันลอยกระทง ซึ่งมักจะตรงกับวันเพ็ญเดือน 12 ของปฏิทินจันทรคติไทย (ประมาณเดือนพฤศจิกายน) โดยในปี 2566 นี้ ตรงกับวันที่ 8 พฤศจิกายน

ความหมายและความสำคัญของการลอยกระทง

การลอยกระทงเป็นประเพณีที่แสดงถึงความกตัญญูกตเวทีต่อพระแม่คงคา ซึ่งเป็นเทพแห่งน้ำในศาสนาพุทธและความเชื่อของคนไทย โดยมีการสร้างกระทง ซึ่งเป็นภาชนะลอยน้ำที่อาจทำจากใบตอง ใบกล้วย หรือวัสดุอื่นๆ ที่ย่อยสลายได้ง่าย เพื่อนำไปลอยในแม่น้ำหรือแหล่งน้ำอื่นๆ

การลอยกระทงมีความเชื่อว่าจะช่วยชำระล้างบาปเคราะห์ ความโศกเศร้า และสิ่งที่ไม่ดีออกไปจากชีวิต พร้อมทั้งอธิษฐานขอพรให้สิ่งที่ปรารถนาเป็นจริง และยังเป็นการขอขมาพระแม่คงคาที่มนุษย์ได้ใช้ทรัพยากรน้ำอย่างไม่ระมัดระวัง

ขั้นตอนการทำกระทง

การทำกระทงเป็นงานฝีมือที่งดงามซึ่งช่วยเสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์และความอดทน โดยมีขั้นตอนดังนี้

1. เตรียมวัสดุ: ใบตอง ใบกล้วย ดอกไม้ ธูป เทียน ผลไม้ หรือสิ่งของอื่นๆ ที่ต้องการใส่ในกระทง
2. พับกระทง: นำใบตองหรือใบกล้วยมาพับตามรูปแบบที่ต้องการ ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบ เช่น รูปดอกบัว รูปสี่เหลี่ยม รูปนกหนู หรือรูปอื่นๆ ตามจินตนาการ
3. ประดับตกแต่ง: ตกแต่งกระทงด้วยดอกไม้ ธูป เทียน และผลไม้ตามความเหมาะสมเพื่อความสวยงาม
4. ใส่สิ่งของลงในกระทง: ใส่สิ่งของต่างๆ ที่ต้องการลงในกระทง เช่น เหรียญ เงิน ธูป เทียน ดอกไม้ หรืออาหารสำหรับสัตว์น้ำเพื่อเป็นการไหว้ขอพรหรือทำทาน

ข้อควรปฏิบัติและข้อควรระวัง

เพื่อให้การลอยกระทงเป็นไปอย่างปลอดภัยและไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม จึงควรปฏิบัติตามข้อควรปฏิบัติและข้อควรระวังดังนี้

• ใช้กระทงที่ย่อยสลายได้: เลือกใช้กระทงที่ทำจากวัสดุธรรมชาติที่ย่อยสลายได้ง่าย เช่น ใบตอง ใบกล้วย หรือวัสดุรีไซเคิลเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
• ไม่ใส่สิ่งของที่ไม่ย่อยสลายลงในกระทง: หลีกเลี่ยงการใส่สิ่งของที่ไม่ย่อยสลายลงในกระทง เช่น พลาสติก โฟม หรือเม็ดโฟม เพื่อป้องกันการอุดตันของแหล่งน้ำและผลกระทบต่อสัตว์น้ำ
• จุดธูปเทียนอย่างระมัดระวัง: จุดธูปเทียนในกระทงอย่างระมัดระวัง และดับให้เรียบร้อยก่อนที่จะนำไปลอยเพื่อป้องกันอุบัติเหตุไฟไหม้
• ไม่ลอยกระทงบริเวณที่อันตราย: หลีกเลี่ยงการลอยกระทงบริเวณที่กระแสน้ำเชี่ยวกรากหรือบริเวณที่มีเรือสัญจรเพื่อความปลอดภัย
• ทิ้งขยะให้เป็นที่: ทิ้งขยะหรือเศษวัสดุจากการทำกระทงให้เป็นที่เพื่อรักษาความสะอาดและไม่ก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม

ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับการลอยกระทง

มีหลายความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับการลอยกระทง ซึ่งได้แก่

• ลอยเคราะห์ ลอยโศก: เชื่อว่าการลอยกระทงจะช่วยชำระล้างเคราะห์ร้าย ความโศกเศร้า และสิ่งไม่ดีออกไปจากชีวิต
• ขอขมาพระแม่คงคา: เป็นการขอขมาพระแม่คงคาที่มนุษย์ได้ใช้ทรัพยากรน้ำอย่างไม่ระมัดระวัง
• อธิษฐานขอพร: เชื่อว่าการลอยกระทงจะช่วยให้อธิษฐานขอพรให้สิ่งที่ปรารถนาเป็นจริง
• ไหว้ขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์: เชื่อว่าการลอยกระทงเป็นการไหว้บูชาและขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ในแม่น้ำ เพื่อให้ปกป้องคุ้มครองและประทานพร

ประโยชน์ที่ได้รับจากการลอยกระทง

นอกจากความเชื่อทางศาสนาและประเพณีแล้ว การลอยกระทงยังมีประโยชน์ในด้านต่างๆ ได้แก่

• เสริมสร้างความสามัคคีและความร่วมมือ: ประเพณีการลอยกระทงเป็นกิจกรรมที่สร้างโอกาสให้คนในชุมชนได้ร่วมมือกันจัดงานและทำกระทงร่วมกัน ซึ่งช่วยเสริมสร้างความสามัคคีและความร่วมมือในชุมชน
• อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม: การลอยกระทงเป็นประเพณีและศิลปวัฒนธรรมที่สืบทอดมายาวนาน การทำกระทงและการจัดงานลอยกระทงช่วยอนุรักษ์และเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทยให้คงอยู่ต่อไป
• ส่งเสริมการท่องเที่ยว: ประเพณีลอยกระทงเป็นกิจกรรมที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติมาเที่ยวชมความงดงามและสัมผัสประสบการณ์อันเป็นเอกลักษณ์ของงานลอยกระทง ช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวในท้องถิ่น

ตารางที่ 1: ข้อดีของการใช้วัสดุธรรมชาติทำกระทง

ตารางที่ 2: ข้อควรระวังในการลอยกระทง

ตารางที่ 3: สถานที่จัดงานลอยกระทงที่มีชื่อเสียง

ข้อผิดพลาดทั่วไปที่ควรหลีกเลี่ยง

เพื่อให้การลอยกระทงเป็นไปอย่างปลอดภัยและไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ควร