ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ ประเพณีที่ต้องไปสัมผัสสักครั้งในชีวิต

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ เป็นประเพณีที่ชาวบ้านในจังหวัดเพชรบุรี จัดขึ้นในวันแรม 8 ค่ำ เดือน 11 ถึงแรม 1 ค่ำ เดือน 12 เป็นเวลา 5 วัน 4 คืน เพื่อขอฝนและความอุดมสมบูรณ์ โดยจะมีการอัญเชิญพระพุทธรูปสำคัญของเมืองเพชรบุรี 2 องค์ คือหลวงพ่อวัดกำแพงแลง และหลวงพ่อวัดใหญ่สุวรรณาราม ลงไปประดิษฐานที่แพกลางทะเล ให้ชาวบ้านได้สรงน้ำและกราบไหว้ขอพร

ประวัติความเป็นมาของประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ราวปี พ.ศ. 2307 เดิมทีชาวบ้านจัดพิธีนี้ขึ้นเพื่อขอฝนจากพระพุทธรูปตามความเชื่อที่มีมาแต่โบราณ โดยจะอัญเชิญพระพุทธรูปลงไปในแม่น้ำ ซึ่งเป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ เพื่อขอให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล พืชผลเจริญงอกงาม ชาวบ้านมีกินมีใช้

ต่อมาในช่วงสมัยรัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเสด็จประพาสเมืองเพชรบุรีและทอดพระเนตรเห็นประเพณีอุ้มพระดำน้ำ จึงโปรดเกล้าฯ ให้เพิ่มความอลังการให้กับพิธีนี้ โดยให้มีการแห่พระพุทธรูปทางบกก่อน แล้วจึงอัญเชิญลงแพล่องไปกลางทะเล จากนั้นได้กลายมาเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน

ความสำคัญของประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ มีความสำคัญต่อชาวเพชรบุรีอย่างมาก ทั้งในด้านวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และความเชื่อ โดยมีความสำคัญดังนี้

• ด้านวัฒนธรรม: ประเพณีอุ้มพระดำน้ำเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนาและความผูกพันของชาวบ้านกับท้องทะเล
• ด้านประวัติศาสตร์: ประเพณีนี้มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตและความเชื่อของคนในสมัยนั้น
• ด้านความเชื่อ: ชาวบ้านเชื่อว่าการอุ้มพระดำน้ำจะช่วยขอฝนจากฟ้าให้ตกต้องตามฤดูกาล ทำให้พืชผลเจริญงอกงามและชาวบ้านมีกินมีใช้

พิธีกรรมในประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

พิธีกรรมในประเพณีอุ้มพระดำน้ำ แบ่งออกเป็น 2 ช่วงหลักๆ คือ ช่วงแห่พระทางบก และช่วงอุ้มพระดำน้ำ

ช่วงแห่พระทางบก
- วันแรกของงาน จะมีการแห่พระพุทธรูปหลวงพ่อวัดกำแพงแลงและหลวงพ่อวัดใหญ่สุวรรณารามจากวัดไปยังท่าเรือบ้านแหลม โดยมีขบวนแห่ที่ยิ่งใหญ่ มีทั้งกลองยาว นางรำ และชาวบ้านร่วมขบวน
- หลังจากนั้น จะอัญเชิญพระพุทธรูปขึ้นประดิษฐานบนแพที่ตกแต่งอย่างสวยงาม แล้วล่องแพออกไปกลางทะเล

ช่วงอุ้มพระดำน้ำ
- เมื่อแพลอยถึงกลางทะเลแล้ว จะทำพิธีอุ้มพระดำน้ำ โดยชาวบ้านที่ศรัทธาจะลงไปอุ้มพระพุทธรูปและเดินวนรอบแพ 3 รอบ พร้อมกับกล่าวคำขอพร
- หลังจากนั้น จะมีการสรงน้ำพระพุทธรูปทั้ง 2 องค์ด้วยน้ำอบ น้ำหอม และดอกไม้ เพื่อความเป็นสิริมงคล
- จากนั้นจะอัญเชิญพระพุทธรูปกลับขึ้นบนแพ แล้วล่องแพกลับเข้าฝั่ง โดยจะมีการร้องเพลงเรือและจุดประทัดตลอดทาง

เอกลักษณ์ของประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำของจังหวัดเพชรบุรี มีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นหลายประการ ได้แก่

• การอัญเชิญพระพุทธรูป 2 องค์: เป็นประเพณีเดียวในประเทศไทยที่มีการอัญเชิญพระพุทธรูปสำคัญ 2 องค์ลงไปประดิษฐานกลางทะเล
• ขบวนแห่ที่ยิ่งใหญ่: ขบวนแห่พระพุทธรูปทางบกมีสีสันและความอลังการ โดยมีทั้งกลองยาว นางรำ และชาวบ้านร่วมขบวน
• การอุ้มพระดำน้ำ: เป็นพิธีกรรมที่ชาวบ้านลงไปอุ้มพระพุทธรูปและเดินวนรอบแพ 3 รอบ ซึ่งเป็นความเชื่อที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ

ประโยชน์ของประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ ไม่เพียงแต่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม แต่ยังมีประโยชน์ต่อจังหวัดเพชรบุรีอีกด้วย ได้แก่

• ส่งเสริมการท่องเที่ยว: ประเพณีอุ้มพระดำน้ำดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติให้มาเที่ยวจังหวัดเพชรบุรี ทำให้เกิดรายได้ให้แก่ท้องถิ่น
• อนุรักษ์วัฒนธรรม: ประเพณีนี้ช่วยอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของจังหวัดเพชรบุรี และทำให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตและความเชื่อของคนในอดีต
• เสริมสร้างความสามัคคี: การจัดงานประเพณีอุ้มพระดำน้ำทำให้ชาวบ้านในชุมชนได้มารวมตัวกัน ทำกิจกรรมร่วมกัน และเสริมสร้างความสามัคคีในสังคม

สรุป

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ จังหวัดเพชรบุรี เป็นประเพณีที่สำคัญและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยมีทั้งความสำคัญด้านวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และความเชื่อ พิธีกรรมในประเพณีนี้มีความอลังการและเต็มไปด้วยความศรัทธา ประเพณีอุ้มพระดำน้ำช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยว อนุรักษ์วัฒนธรรม และเสริมสร้างความสามัคคีในชุมชน จึงเป็นประเพณีที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และสืบทอดต่อไปให้คนรุ่นหลังได้สัมผัส